Moet het leed geleden worden?

Van alle bedenkingen bij euthanasie vind ik de vraag wat het in spiritueel opzicht betekent de meest ingewikkelde. Je wilt mensen uit hun lijden verlossen, maar weet je zeker dat je dat ook doet? Help je ze niet van de regen in de drup? Moet het leed niet geleden worden? Mogen wij voor God spelen?

Toen ik een jaar of 7 was, hoorde ik op zondag een preek over vertrouwen in God. Maandagochtend kondigde ik mijn moeder aan dat ik niet meer zou uitkijken bij het oversteken, want dat zou een teken zijn van geloofszwakte. Ze reageerde zó ontzet dat mij duidelijk werd dat blind vertrouwen ook weer niet de bedoeling was. Je hebt ook zelf een verantwoordelijkheid om leed te voorkomen. Maar hoe ver gaat die? Mag je je inenten of is het doormaken van die ziektes nu juist onderdeel van Gods grote plan? Mag je je niet inenten omdat vaccins ook onderdeel zijn van Gods grote plan? Vroeger stierf één op de zeven vrouwen in het kraambed. Dat was dan wel in overeenstemming met ‘Met smart zult gij kinderen baren’, maar er zullen weinig mensen rouwig om zijn dat dit lijden enorm is teruggedrongen. Ook Van Agt vond het kennelijk niet nodig de beker van het lijden tot de laatste bittere slok leeg te drinken. Dus als lijden voorkomen voor God spelen is, dan doen we dat al doorlopend.

Ooit, bij een cursus boeddhisme, vloog bij de theepauze een vliegje in hete thee. Hij werd er onmiddellijk uitgehaald, maar was onherstelbaar gehavend. Hij kroop vruchteloos rondjes over de tafel. Ik wilde hem uit zijn lijden verlossen, maar werd tegengehouden. Misschien zou de vlieg wel reïncarneren in iets wat nog veel erger was. Tja, het zou kunnen. Wie zal het zeggen? Nadat het vrijgemaakt gereformeerde geloof waarin ik opgroeide te knellend werd, heb ik eindeloos gezocht naar een nieuw zeker weten. Ik heb het niet gevonden.

Antroposofisch psycholoog Guido Smeding vindt dat we rekening moeten houden met een hiernamaals. Alexander von Schmid vindt dat we er geen rekening mee moeten houden. Hij erkent dat absence of proof geen proof of absence is, maar hij vindt het heel onwaarschijnlijk dat er een hiernamaals is. Maar ik vind bewustzijn als product van materie weer erg onwaarschijnlijk. Zo komen we niet verder.

We weten niet, ik althans niet, wat de spirituele gevolgen zijn van onze daden. Maar we weten ook niet wat de gevolgen zijn van wat we niet doen. We ontkomen niet aan een keus. Ik had ook liever een wat duidelijkere gebruiksaanwijzing gehad bij het leven. Maar we moeten het doen met het door de zondeval verkregen kennis van goed en kwaad. Helaas slaan we elkaar al eeuwen de hersens in, omdat we daarin van mening verschillen. Het enige wat ieder kan doen is handelen naar eer en geweten. Het zou mooi zijn als we elkaar binnen de juridische grenzen kunnen respecteren en vrijlaten.